Bạch Đằng Giang — Khu di tích lịch sử trấn giữ huyết mạch vùng Đông Bắc

Khu di tích Bạch Đằng Giang (thuộc vùng Tràng Kênh, huyện Thủy Nguyên, cách trung tâm Hải Phòng khoảng 18 km về phía Đông Bắc) là một điểm đến lịch sử — văn hóa quan trọng của vùng.

Nơi đây lưu giữ dấu tích và ký ức của ba trận thủy chiến lớn trong lịch sử Việt Nam, gắn liền với những danh tướng: Ngô Quyền, Lê Đại Hành, Trần Hưng Đạo. Quần thể di tích được xây dựng trên thế đất “tựa sơn, hướng thủy”, bao gồm đền, chùa, trụ chiến thắng, bảo tàng và quảng trường quy mô, tạo nên một không gian trang nghiêm, phù hợp cho tham quan, tưởng niệm và nghiên cứu lịch sử.

Cổng chào khu di tích

Vị trí & ý nghĩa lịch sử

Từ sông Bạch Đằng nhìn vào, vùng Tràng Kênh hiện lên như một “Hạ Long trên cạn” với dãy núi và thế đất hiểm yếu — vốn là tuyến đường xâm lược chính từ phương Bắc vào đồng bằng Bắc Bộ từ thời cổ. Tại đây, trong các thế kỷ thứ X đến XIII, đã diễn ra ba trận quyết chiến có sử sách ghi chép, cả ba trận đều sử dụng trận địa cọc và đều kết thúc trong một ngày thủy triều lên — xuống, trở thành biểu tượng của truyền thống đánh giặc và khẳng định chủ quyền dân tộc.

Câu ca nổi tiếng gợi cảm hứng về vùng đất này: “Vạn cổ Bạch Đằng lưu chính khí” — biểu tượng của khí thiêng, của tinh thần bất khuất trong lịch sử dân tộc.

Các công trình chính trong quần thể di tích

Trụ Chiến Thắng (Khu di tích Tràng Kênh)

Trụ Chiến Thắng đặt trong vườn cuội cổ, chế tác từ đá hồng ngọc nguyên khối. Trụ cao, có mặt khắc các ký tự và thần tích ghi công lao các vị anh hùng, trở thành biểu tượng trung tâm của quần thể.

Đền Bạch Đằng Giang (thờ Ngô Quyền)

Đền thờ Ngô Quyền — người khai sinh trận địa cọc Bạch Đằng, người đã giành chiến thắng năm 938, chấm dứt hơn một thiên niên kỷ Bắc thuộc và mở ra trang sử độc lập đầu tiên cho quốc gia.

Đền Tràng Kênh Vọng Đế (thờ Lê Đại Hành)

Đền thờ Lê Đại Hành — vị vua có công khôi phục và ứng dụng trận địa cọc, đánh bại quân Tống năm 981, bảo vệ nền độc lập non trẻ của Đại Cồ Việt.

Đền thờ vua Lê Đại Hành

Linh từ Tràng Kênh (thờ Trần Hưng Đạo)

Linh từ tưởng niệm Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn — người chỉ huy trí dũng, có công lớn trong ba lần đại thắng quân Nguyên Mông, đỉnh cao là trận Bạch Đằng 1288.

Trúc Lâm tự Tràng Kênh

Chùa theo mô hình Trúc Lâm — là nơi thờ Phật và các vị tôn sư, đồng thời gợi nhớ truyền thống Thiền Trúc Lâm gắn với lịch sử thời Trần. Khu vực này có tượng La Hán và cây đa cổ thụ góp phần tạo cảnh quan thanh tịnh.

Đền thờ Thánh Mẫu

Đền thờ Thánh Mẫu thực hành tín ngưỡng Mẫu Tam phủ, thể hiện nét sinh hoạt tín ngưỡng dân gian đã được UNESCO công nhận ở cấp độ văn hóa phi vật thể. Đền lưu giữ hương án, pho tượng cùng hệ thống thờ tự truyền thống.

Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh

Khu di tích Bạch Đằng Giang là một trong những nơi có đặt bàn thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, thể hiện lòng kính trọng của nhân dân và khách thập phương đối với vị lãnh tụ.

Nhà Bảo tàng

Nhà Bảo tàng trưng bày hiện vật liên quan: cọc Bạch Đằng được bảo tồn, mô hình trận địa, hiện vật khảo cổ (đồ gốm các thời kỳ), sơ đồ diễn biến các trận đánh và tư liệu lịch sử, hình ảnh các đoàn khách, lãnh tụ đã tới viếng thăm.

Quảng trường Chiến thắng

Quảng trường Chiến thắng — công trình nổi trên sông Bạch Đằng, diện tích khoảng 2.000 m² — là nơi đặt tượng đồng 3 vị anh hùng: Ngô Quyền, Lê Đại Hành và Trần Hưng Đạo. Mỗi tượng cao 8 m, đúc đồng nguyên khối, thể hiện thần thái từng nhân vật lịch sử. Dưới mặt nước là mô phỏng bãi cọc lim để nhắc lại thế trận xưa.

Quảng trường chiến thắng Bạch Đằng

Không gian văn hóa — nghỉ ngơi — tham quan

Khu di tích không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn tạo ra không gian văn hóa — tâm linh yên bình. Theo nguyên tắc quản lý, khu di tích đã thực hiện tốt nguyên tắc “3 không”: không thương mại hóa, không thu phí, không rác thải — góp phần duy trì môi trường văn hóa trong lành, trang nghiêm cho khách tham quan và người dân địa phương.

Lịch sử các trận thủy chiến và nhân vật lịch sử tiêu biểu

Khu di tích gắn với tên tuổi các danh tướng lớn:

• Ngô Quyền: chiến thắng Bạch Đằng năm 938, mở ra kỷ nguyên độc lập, sáng lập vương triều và tái lập chủ quyền dân tộc.

• Lê Đại Hành: đã tái tạo trận địa cọc và đánh bại quân Tống năm 981, củng cố nền độc lập của Đại Cồ Việt.

• Trần Hưng Đạo (Trần Quốc Tuấn): vị Quốc công Tiết chế đã lãnh đạo ba lần kháng chiến chống Nguyên Mông, trong đó trận Bạch Đằng 1288 là đỉnh cao chiến thắng.

Những câu chuyện, sự kiện và truyền thống quân sự được giới thiệu trong nhà bảo tàng và các bài thuyết minh, giúp du khách và học sinh—sinh viên hiểu sâu hơn về ý nghĩa lịch sử của khu vực.

Bảo tồn & phát triển

Từ năm 2008 đến 2016, các hạng mục kiến trúc trong khu di tích được xây dựng và hoàn thiện, tạo thành quần thể uy nghi. Khu di tích tiếp tục được bảo tồn, khai thác hợp lý để vừa phục vụ tham quan — nghiên cứu, vừa giữ gìn giá trị lịch sử và cảnh quan thiên nhiên.

Bia ghi công các vị quân vương

Khu di tích Bạch Đằng Giang — Tràng Kênh là nơi hội tụ giá trị lịch sử, văn hóa và cảnh quan thiên nhiên, xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua khi khám phá vùng đất Hải Phòng. Quần thể di tích vừa là không gian tưởng niệm, vừa là điểm tham quan, giáo dục, góp phần gìn giữ truyền thống hào khí dân tộc.

Cùng xem ảnh toàn cảnh khu di tích Bạch Đằng Giang qua ảnh 360 của Hải Phòng Book tại đây: https://haiphongbook.com/hai-phong-360/bach-dang-giang